Verweefcoach

Ondernemingen trekken steeds vaker weg uit de kern van gemeenten. Toch biedt een doordachte verweving van wonen en werken een pak kansen en oplossingen. Lokale besturen, ondernemers en burgers kunnen daarvoor een beroep doen op de expertise van de verweefcoach. Sinds de introductie van de verweefcoach in 2020 in onze regio, hebben gemeenten een versterkt beleid ontwikkeld om bestaande verweving sterker te maken en nieuwe verweving te stimuleren. Dit omvat zowel regionale als lokale aspecten en is intussen stevig geïntegreerd in de werking van Leiedal.

De verweefcoach speelt een actieve rol bij het begeleiden van partijen naar geïntegreerde woon-werklocaties, waarbij leegstaande bedrijfspanden in stedelijke en landelijke gebieden bijzonder geschikt zijn. Op dit moment ontbreekt echter een nauwkeurig overzicht van deze leegstand. In de komende jaren is het de bedoeling dit in kaart te brengen, als basis voor een actief beleid. Dit beleid zal gericht zijn op matchmaking, het ontwikkelen van een adequater leegstandsbeleid/projectregie van strategische sites en het formuleren van enkele stimulerende maatregelen om leegstaande sites als werkelijk aanbod in de markt te zetten.

Verweefcoach vandaag

Sinds juni 2020 is de verweefcoach actief in de regio Zuid-West-Vlaanderen. De verantwoordelijkheden van de verweefcoach omvatten zowel intergemeentelijke taken, zoals het ontwikkelen en implementeren van concreet beleid, als lokale taken waarbij proactieve en remediërende maatregelen worden genomen om bedrijven, locaties en omgevingen te begeleiden.

•  Intergemeentelijk: werken aan een gedeeld intergemeentelijk beleid, ontwikkelen van intergemeentelijke instrumenten en werken vanuit type-cases
•  Lokaal: werken op het lokale beleid, individuele bedrijven, de concrete site en de betrokken burgers

Een voorbeeld hiervan is het geval van Ipso Wevelgem. In september 2020 wendde de gemeente Wevelgem zich tot de verweefcoach met betrekking tot het IPSO-dossier. Nadat de projectontwikkelaar eerder een vergunningsaanvraag had ingediend die aanzienlijke tegenstand ondervond van de buurt, inclusief negatieve adviezen van zowel de verweefcoach als de gemeente, moest het project volledig herzien worden.

De ontwikkelaar nam en nieuw studiebureau onder de arm en in samenwerking met de gemeente en de verweefcoach is een nieuw masterplan ontwikkeld. Een half jaar later waren de eerste plannen concreet en begon men geïnteresseerde ondernemers te zoeken die zich op de site wilden vestigen. Via ondernemers die contact opnamen met de gemeente, werden enkele lokale bedrijven gevonden die interesse hadden om zich op de site te vestigen.

Deze site zou uiteindelijk worden opgedeeld in drie delen, met een verbindende centrale groene as die het omliggende woongebied met elkaar zou verbinden. 
Het eerste deel werd gezamenlijk aangekocht door vijf bedrijven in een coöperatie, het tweede deel werd toegewezen aan de lokale dansschool en het derde deel blijft in handen van de ontwikkelaar, die er kleinere KMO-eenheden zal bouwen. De buitenruimtes en parkeerplaatsen worden groen aangelegd en gedeeld met de buurt. In juni 2022 werd het volledige project voorgesteld aan de buurt, waarbij alle stakeholders werden betrokken. Momenteel zijn de onderhandelingen voor de verkoop van de percelen gaande, en enkele ondernemers hebben al hun intrek genomen op de site.

Een ander voorbeeld betreft Ferro Menen. Een deel van de site van de Ferro-fabriek staat leeg. Vanwege de aard van het bedrijf (sevesobedrijven: bedrijven waar men gevaarlijke stoffen produceert, verwerkt, behandelt of opslaat) is het niet eenvoudig om andere bedrijven in deze ruimte te huisvesten. De verweefcoach werd ingeschakeld om mogelijke oplossingen te onderzoeken. 

De oplossing bleek te liggen in het opdelen van enkele percelen om ze afzonderlijk te verkopen. Samen met de stedenbouwkundig ontwerper werden oplossingen onderzocht die zouden zorgen voor voldoende buffering, afscherming en een indeling die de bedrijfscirculatie niet zou verstoren. Deze oplossingen werden besproken met de gemeente, het bedrijf zelf en eventueel geïnteresseerde kopers. Het voorstel werd herwerkt op basis van suggesties van alle betrokken partijen en wordt momenteel gerealiseerd.

Het vervolgtraject van de Verweefcoach

De subsidie van VLAIO voor de verweefcoach, die oorspronkelijk drie jaar duurde, liep af op 31 mei 2023. Dit betekent echter niet dat Leiedal stopt met zich in te zetten voor verweving. Integendeel, verweving van wonen, werken en de bijbehorende taken van de Verweefcoach zijn intussen stevig verankerd in de werking van de organisatie. Bovendien is er een nieuwe aanvraag goedgekeurd door VLAIO voor de verlenging van het traject, deze keer met een focus op leegstand.

In de komende drie jaar zal de Verweefcoach zich concentreren op leegstandsbeheer, met als doel: 
 

Beter zicht krijgen op de vraag en het aanbod van bedrijfssites in de regio.

• Het aanbod beter in kaart brengen door de bedrijfsleegstand in de regio te inventariseren. 
• De ruimtevragen in kaart brengen, om onder andere bij reconversieprojecten zicht te krijgen op de noden van een buurt. 
   

Meer bedrijven verweven door ze te begeleiden naar een locatie in de kern.

De verweefcoach fungeert als matchmaker en begeleidt bedrijven die moeite hebben met het vinden van een geschikte locatie om te ondernemen. Dit omdat ruimte op bedrijventerreinen schaars is geworden en voorbehouden wordt voor niet-verweefbare bedrijven. 
 

Het opvullen en bestrijden van leegstand.

• De verweefcoach zal verschillende leegstaande sites in beheer nemen en hiervoor op zoek gaan naar een (tijdelijke) invulling met bedrijvigheid. De verweefcoach zal samen met de gemeenten toekomstgericht onderzoek voeren rond bepaalde sites of bedrijfspanden in het centrum. 
• De verweefcoach zal samen met de gemeenten gerichte acties opzetten om leegstand tegen te gaan. 
   

Voorbeeld Kuurne centrum: Op woensdag 7 juni stelde de gemeente Kuurne samen met de Verweefcoach haar kernversterkende acties voor. Eigenaren van leegstaande panden werden gekoppeld aan startende ondernemers, waardoor niet alleen het straatbeeld werd verbeterd, maar ook startende ondernemers een platform kregen en eigenaren hun leegstaande panden in de schijnwerpers konden zetten. kunstenares Saar Vandenheede maakte als eerste gebruik van dit aanbod in de Kerkstraat.

Leegstand in het centrum is een uitdaging waar veel steden en gemeenten mee te maken hebben, ook Kuurne. Banken trekken weg uit de handelskernen, baanwinkels breiden uit en de opkomst van e-commerce hebben hieraan bijgedragen. De coronacrisis heeft deze trend alleen maar verder versterkt. Daarnaast is de omvangrijke centrumvernieuwing ook een uitdagende periode voor de handelaren. Toch hebben de afgelopen maanden veel nieuwe ondernemers de weg gevonden naar het stadscentrum. Kuurne wil deze dynamiek verder ondersteunen met het project 'Start in Kuurne', in samenwerking met de Verweefcoach van Leiedal.

Als verweefcoach streven we ernaar om de bedrijvigheid in woonkernen te behouden en te (her)activeren. Dit omvat niet alleen het in kaart brengen van leegstand, maar ook het koppelen van vraag en aanbod. In samenwerking met Kuurne zetten we acties op om leegstand te verminderen en de kern levendig te houden, met succes.

Leiedal is verheugd een eerste resultaat te kunnen presenteren in het hart van de gemeente. Kunstenares Saar Vandenheede maakt de komende zes maanden gebruik van de leegstaande etalage in de Kerkstraat 28, waar tot vorig jaar een Chinees afhaalrestaurant was gevestigd. Het pand is inmiddels verkocht en wordt gerenoveerd, maar in de tussentijd stelt de eigenaar de etalage beschikbaar aan een startende ondernemer. Dit draagt bij aan de verfraaiing van het straatbeeld van Kuurne en biedt een platform aan startende ondernemers om hun producten of diensten in het hart van de gemeente te presenteren.

Naast het aanbieden van etalages, gaat Kuurne in samenwerking met de verweefcoach nog een stapje verder. We gaan actief in gesprek met eigenaren van leegstaande panden. Gedurende een periode van 3 tot 12 maanden kunnen ze hun pand tegen lage prijs ter beschikking stellen zodat een startende ondernemer de kans krijgt om zijn of haar concept uit te testen. Wie weet wordt deze ondernemer na een jaar wel een vaste huurder van het pand, of trekt het pand op die manier andere potentiële vaste huurders aan. Intussen krijgt de verhuurder een klein inkomen en wordt het pand onderhouden. Een win-win-win. De eerste gesprekken zijn hiertoe al volop bezig.