Een korte reflectie op het startevent Gebiedscoalitie Droogte Leievallei (donderdag 19 oktober 2023 - Tabaksfabriek Menen)
Ons klimaat verandert. Droogte enerzijds en hevige buien anderzijds dagen ons uit om veerkrachtige watersystemen te voorzien. Twee provincies, drie streekintercommunales en 11 steden en gemeenten richtten samen de Gebiedscoalitie Droogte Leievallei op, na een oproep vanuit het Departement Omgeving in het kader van de Blue Deal.
Wat willen we samen doen? De Leievallei en de zijbeken klimaatrobuust inrichten op vlak van water en droogte: meer water vasthouden en minder laten afvloeien. We bespraken openlijk lopende en nieuwe acties vanuit een gezamenlijke betrokkenheid en zorg voor de toekomst van de Leievallei.
De presentatie van David Verhoestraete (Cluster Landscape, zie onderaan) opende vele ogen en leidt tot heel wat nieuwe inzichten in de Leievallei als fysisch systeem. Een ruim(telijk)e blik op en een systemische benadering van het brede Leiedal biedt heel wat kansen voor impactvolle maatregelen en projecten. Het gepresenteerde kaartmateriaal brengt het potentieel voor infiltratie en de echt relevante projectgebieden in kaart. Dit is een sterke basis voor gerichte acties en beleid in functie van een veerkrachtige en klimaatrobuuste waterhuishouding. Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van een gebiedsprogramma, onderling afstemmen van hemelwaterplannen, juiste acties op de juiste plek, optimale inzet van middelen ...
Een (kleine) greep uit de ideeën, denkpistes en opportuniteiten voor een sterke coalitie
- Het startevent bracht inspiratie en goesting.
- De netto verharding moet afnemen, daarbij moeten we alle kansen grijpen. In de open ruimte moeten we zowel droogte als wateroverlast in acht nemen. Laat ons het waterbergend vermogen her en der herstellen om de grondwatertafel aan te vullen. Er is veel potentieel bij kleinere beken en grachten, waarvan sommige op het rioolnetwerk aangesloten zijn. In drogere periodes is het ook van belang om het Leiekanaal te voeden. We vragen graag aan Vlaamse instanties zoals het Departement Omgeving en het Agentschap Natuur en Bos om meer aanwezig te zijn om nog meer interbestuurlijk samen te werken. Er is ook de vraag naar meer aanwezigheid en betrokkenheid van beleidsmakers in functie van een sterke en toekomstgerichte besluitvorming.
- Belang van afstemming in functie van vertrouwen, rechtszekerheid en efficiëntie: met bestaande organen zoals bekkenbesturen, met de landgebruikers, met lopende en geplande projecten ...
- Belang van systeemanalyse als onderbouw van beleid en draagvlak betrokkenen.
- Het startevent toonde potenties voor een volwaardig gebiedsprogramma met bovenlokale en lokale acties dat mits een interbestuurlijke aanpak en een concreet investeringsprogramma heel veel impact kan genereren. Prefinanciering voorbereiding gebiedsprogramma van onderuit, op basis daarvan Vlaamse en Europese middelen genereren voor uitvoering, projectregie, monitoring, en management.
- Vanuit deze Gebiedscoalitie en met kennis van zaken samen specifieke deelgebieden aanduiden en samenwerkingsverbanden detecteren waar win-win kan gecreëerd worden.
- Binnen deze Gebiedscoalitie is vanuit de diverse betrokken sectoren heel wat gebiedskennis aanwezig om opportuniteiten (bv. restgronden) te detecteren.
- Een valleimanager die het geheel overziet, regisseert en aanstuurt.
- De Vlaamse overheid wordt gevraagd om de oproepen Gebiedsdeal Droogte doordachter aan te sturen en zo verder te bouwen op de dynamiek van vandaag zodat de voorziene subsidies goed kunnen worden ingezet. De termijn voor indiening bleek voor velen te kort en de innovatie en complexiteit zijn vaak moeilijk te beantwoorden.
Veel aanwezigen spraken de wens uit om op korte termijn opnieuw samen te komen.
Afsluiten deden we met een inspirerend terreinbezoek aan het recent ingerichte Barakkenpark aan de Leie.
Een welgemeende dank aan alle deelnemers voor hun actieve deelname aan de dialoogtafels!
Presentaties:
- Kader vanuit Departement Omgeving en de streekintercommunale en deelprojecten
- Seine-Schelde Vlaanderen - De Vlaamse Waterweg
- Ruimtelijke hefbomen in de strijd tegen waterschaarste - David Verhoestraete, Cluster Landscape
