In de Oliebergwijk in Deerlijk werden bewoners het afgelopen jaar uitgenodigd om na te denken over de toekomst van hun wijk en hun woning. In een participatief experiment ging Intercommunale Leiedal samen met de gemeente en een aantal projectpartners grondig in dialoog met de inwoners: hoe verhoog je de sociale cohesie in de wijk en hoe bouw je diezelfde buurt comfortabel, energiezuinig en duurzaam uit? Terwijl er onder de inwoners wordt gezocht naar enthousiaste peters en meters, werkt de gemeente aan concrete plannen om de wijk te ontharden en vergroenen. In de loop van de volgende legislatuur zullen die plannen ook in uitvoering worden gebracht.
Brede straten, verharde voortuintjes en weinig energiezuinige woningen: ze typeren de Vlaamse naoorlogse woonwijk. Bovendien zijn de bewoners niet langer allemaal generatiegenoten. Hoe zorg je dan voor een toekomstbestendige wijk, met een hoog welbevinden voor alle bewoners? En hoe kun je daarbij het beste aftoetsen wat hun noden zijn? In de Oliebergwijk in Deerlijk (Sint-Lodewijk) gingen Leiedal, de gemeente en projectpartners Avansa en Logo Leieland het voorbije jaar op zoek naar antwoorden.
Straatgesprekken met resident
Het traject mikte enerzijds op duurzame veranderingen, anderzijds op het uittesten van een toegankelijke, informele methodiek om bewoners zo veel mogelijk te betrekken bij de uitbouw van hun omgeving. Zo experimenteerden de partners met twee residenten: Rie Vanduren en Maarten Vanhee van Avansa Mid- en Zuidwest trokken in het najaar van 2023 twee maanden de wijk in.
“Tijdens onze aanwezigheid in Sellewie viel ons op hoe open de bewoners waren: naar ons, en ook naar elkaars ideeën”, vertellen Rie en Maarten. “Het is een buurt in verandering, en het was mooi om te zien hoe enthousiast de inwoners niet alleen met elkaar in gesprek gingen, maar ook wilden meewerken en mee nadenken over de toekomst van Sellewie. Het mooiste voorbeeld hiervan was misschien wel onze Camping Sellewie, waarbij we een heel weekend lang kampeerden op het centrale kruispunt aan het Vredeplein, en samen met de inwoners invulling gaven aan die plotseling vrijgekomen publieke ruimte.”
Op naar wijkfeesten in een groen(er) decor
De projectpartners speelden handig in op de feedback van de bewoners en zorgden regelmatig voor gericht advies van experten. Zo kon de buurt aansluiten op een infoavond rond onderhoudsvriendelijk groen en levenslang wonen in Sellewie, kregen bewoners advies op maat van de RenovatieCoach (onder andere op basis van persoonlijke thermofoto’s) en konden ze mee nadenken over de herinrichting van een aantal cruciale plekjes in de wijk.
De belangrijkste conclusies na het hele traject: de Oliebergwijk is een wijk die leeft, waar zowel door de gemeente als door de mensen zelf al heel wat fijne initiatieven worden genomen. Toch gaven de buurtbewoners aan er nood aan te hebben elkaar vaker te ontmoeten. De twee houten tribunes die gedurende de zomermaanden zicht zullen bieden op de flank van de Olieberg zijn een eerste stap in die richting. Daarna komen er ook meer zitbanken in de wijk en er werd een zoektocht gestart naar peters en meters die de komende jaren hun schouders willen zetten onder een jaarlijks wijkfeest, geheel volgens de bestaande wijktradities.
Tegelijkertijd gaf de buurt aan dat een aantal plekken in de wijk groener of kindvriendelijker ingericht kunnen worden. De gemeente heeft daar oren naar en werkt intussen de eerste ideeën uit voor de herinrichting van de verharde zone in de Vredelaan, op de hoek met de Oliebergstraat. Ook andere plekjes in de wijk zullen in de loop van de volgende legislatuur onder handen worden genomen.
“De openbare wegenis van verkavelingen en de zogenaamde naoorlogse wijken zijn vaak overgedimensioneerd naar hedendaagse normen”, legt Matthias Vanneste, schepen van Ruimtelijke Ordening, uit. “Ze moedigen aan tot een te snel rijgedrag en vormen als grote asfaltvlaktes ware hitte-eilanden. Door ze te versmallen en de vrijgekomen ruimte te ontharden en in te richten als groene ruimtes, creëren we een meervoudige win, én voor de verkeersveiligheid, én voor het klimaat én voor een aangename leefomgeving.”
Laagdrempelige inspiratie
De Oliebergwijk in Deerlijk is niet de enige buurt uit de regio waar de projectpartners aan de slag zijn gegaan. De Seizoenwijk in Kuurne kwam in 2022 als eerste aan de beurt, de Europa- en Kouterwijk in Zwevegem in het voorjaar van 2023. “Met dit project koestert Leiedal de ambitie om de burger op een laagdrempelige manier, van onderuit, mee te laten nadenken over een duurzamer gebruik van de publieke ruimte,” aldus Filip Vanhaverbeke, algemeen directeur van Leiedal. “Ruimtelijke en sociale uitdagingen gaan daarbij hand in hand. Hopelijk kunnen deze trajecten als inspiratie dienen voor soortgelijke naoorlogse wijken binnen en buiten de regio.”
Meer info: www.oliebergwijkdeerlijk.be
