De E17 bestaat in 2023 een halve eeuw. Wie langs de E17 Zuid-West-Vlaanderen doorkruist, staat niet stil bij de impact die de snelweg op de streek heeft gehad. Dat doen intercommunale Leiedal en partners wel. Van 26 augustus tot en met 8 oktober is iedereen van harte welkom in The Square in Kortrijk voor een gratis bezoek aan de expo ‘De koers van de snelweg’. Neem samen met Leiedal deze afrit en verken het verleden en de toekomst van de mobiliteit en streekontwikkeling in Zuid-West-Vlaanderen. Geniet van een pak nostalgie en neem een voorproefje van de toekomst.
50 jaar geleden reden de eerste auto's over de snelweg die toen nog E3 heette. Plots kon je in één rechte lijn van de Franse grens in Rekkem naar Gent en Antwerpen rijden. Wout Maddens, voorzitter van Leiedal, legt uit: “De snelweg trok letterlijk een streep door Zuid-West-Vlaanderen en bepaalde mee de toekomst ervan. Als streekontwikkelaar wil Leiedal alle inwoners van de regio meenemen in het veelzijdige verhaal van de E17. Aan de hand van historisch videomateriaal, getuigenissen en verbeeldende visualisaties biedt de expo een blik op zowel het verhaal van de E17 als dat van de snelwegen van morgen. Samen met Zuidwest, het Agentschap Wegen en Verkeer, erfgoedverenigingen en andere partners hebben we heel wat onderzoek gedaan en er vonden al tal van activiteiten plaats. Deze expo betekent zowat het orgelpunt en is een must-see voor iedereen.” De scenografie is tot in de puntjes verzorgd door Isabelle Speybrouck, die eerder ook al voor INTERIEUR en de Henry van de Velde Awards tentoonstellingsconcepten uitwerkte.
Afrit naar verleden, oprit naar toekomst
Griet Vanryckegem, voorzitter van Zuidwest, onderstreept het belang van de terugblik en de erfgoedwaarde van dit project: “In het eerste deel van de expo krijg je een fascinerende blik op het verleden van de snelweg in onze regio met unieke foto’s, videobeelden, pakkende verhalen en getuigenissen uit de eerste hand.” De aanleg van de snelweg schoot bijvoorbeeld verbazend snel op. Er waren begin jaren 70 dan ook nog geen milieu- en omgevingsnormen zoals nu. Een technisch huzarenstukje ook: hier en daar moest een dal worden opgevuld of een heuvelkam doorsneden, want de regels liggen vast voor hoe hard zo’n snelweg mag hellen en hoe ver je moet kunnen zien. “Ook minder populaire aspecten komen aan bod op de expo,” vult Vanryckegem aan, “want op korte tijd werden heel wat mensen onteigend en van burgerinspraak was nog lang geen sprake. Een aantal van die verhalen zijn verzameld door een rondtrekkende praatpaal die Maud Vanhauwaert heeft verwerkt in de kunstinstallatie ‘Parlevinkende praatpalen’.”
Streekontwikkeling als belevingsweg
Leiedal belicht niet alleen de aanleg maar ook de impact van de snelweg als kloppende ader op de regio en als hefboom voor streekontwikkeling. De Gavers zijn bijvoorbeeld ontstaan door de suggestie van Leiedal om alle zandwinning op één plek te laten gebeuren. De komst van de E17 was anderzijds ook een belangrijke hefboom voor het ondernemerschap in Zuid-West-Vlaanderen. Kijk maar naar de bedrijventerreinen die Leiedal langs de snelweg heeft aangelegd. De bedrijvigheid bracht welvaart voor de regio. Als blijk van hulde hebben Maarten Schaubroeck en Dimitri Callens artistieke bobcats op de daken van een aantal bedrijven langs de E17 gezet. Zij staan symbool voor het lenige en veerkrachtige ondernemerschap in de regio.
In een derde luik blikt Leiedal vooruit naar de toekomst, zoomt ze in op aspecten zoals gevaren, stille getuigen en grenzen en legt ze de nadruk op beleving. Hoe ziet de toekomst van de mobiliteit en onze regio eruit? Algemeen directeur van Leiedal, Filip Vanhaverbeke, beklemtoont in die optiek: “We moeten in analogie met het eerder benutten van de opportuniteiten bij de aanleg van een autosnelweg en recenter, bij de verbreding en verdieping van de Leie, volop anticiperen op toekomstige grootschalige infrastructuurwerken om ze tijdig en efficiënt om te buigen en geïntegreerd te implementeren tot duurzame en circulaire streekprojecten.” Verder biedt de expo de bezoekers de kans een aantal souvenirs vast te nemen, te luisteren naar verhalen en kennis te maken met een interactieve installatie van studenten van Howest.
Architecturale bloemlezing Hoog Kortrijk
In dezelfde periode kun je in de Jan Persijnstraat in het centrum van Kortrijk de tentoonstelling ‘Hoog Kortrijk en artistieke interventies langs de E17’ bezoeken. Het eerste luik is een ode aan de grote architectuurwedstrijden uit de jaren 90 met de focus op het ontwerp en de groei van Hoog Kortrijk. Deze tentoonstelling was eerder al te zien in De Singel in Antwerpen, opgezet door het Vlaams Architectuurinstituut. Het tweede luik gaat over drie inzendingen die Leiedal ontving na haar open oproep tot artistieke interventies in het kader van 50 jaar E17. Deze expo verloopt in samenwerking met het Collectief Elders.
In de agenda
Naast de expo’s zijn er nog een aantal niet te missen activiteiten die je best nu al aanstipt in je agenda. Geniet op 15 september bijvoorbeeld van een gratis openluchtcinema op Kapel Ter Bede. De film ‘Home’ vertelt een onwaarschijnlijk verhaal over het leven langs een ongebruikte snelweg die plots opengaat. Of kom op 17 september luisteren naar begenadigd verteller Herwig Caus, die zich destijds als pas afgestudeerd ingenieur meteen mocht buigen over een gigantisch project als de E3. Daarnaast wordt er over regio’s heen samengewerkt, wat in het najaar zal resulteren in o.a. een podcast en een rijdend museum. Alle info vind je terug op www.50jaarE17.be.
Meer informatie
