Landbouwers in strijd tegen een veranderend klimaat
Leiedal, Inagro en Boerennatuur Vlaanderen gaan samen met landbouwers in het Leie-Schelde interfluvium in Zuid-West-Vlaanderen op zoek naar maatregelen rond water- en bodembeheer. In dit PDPO-project zijn al enkele erosieknelpunten aangepakt in Zwevegem, waar twee boeren via VLIF Niet-Productieve Investeringen (NPI) in houthakseldammen investeerden. In dit artikel gaan we wat dieper in op houtkanten.
Het nut en onnut van houtkanten
De houtkanten gaan achteruit in Vlaanderen en daarbij ook de kennis rond houtkantenbeheer. Houtkanten zijn nochtans heel nuttig voor zowel landbouw als natuur.
1. Afspanning en schaduw
Een dichte houtkant houdt vee op zijn plek in de wei en zorgt ook voor schaduw tijdens snikhete zomers. Schaduw zorgt ervoor dat zowel de plant als de bodem minder verdampen tijdens hete zomerdagen. Dit heeft een positief effect op onder meer de groei van fruitbomen. Vaak zien akkerbouwers schaduw eerder als een nadeel. In dat geval kan gekozen worden voor een noord-zuidoriëntatie van de houtkant om zo weinig mogelijk schaduw te creëren.
2. Windbuffer
Wind kan zorgen voor legering van het gewas. Forse winden kunnen zorgen voor beschadiging of vruchtval. Een dichtgegroeide houtkant kan tot wel 60% minder wind zorgen. Indien dit de voornaamste functie is, wordt de houtkant best loodrecht op de overheersende windrichting gezet (meestal ten zuidwesten van het perceel).
3. Buffer tegen pesticiden en meststoffen
Een houtkant is ook nuttig om de drift van pesticiden en meststoffen tegen te houden. Zo vermijd je dat deze stoffen je perceel verlaten.
4. Erosie
Dichte houtkanten verminderen zowel erosie door wind als door water. Enerzijds vertragen ze de wind en anderzijds vormen ze een vangnet voor bodemdeeltjes.
5. Opfleuren van het landschap en de biodiversiteit
Houtkanten maken het landschap tot wat het is en kunnen zo een streek opfleuren. Bovendien helpen ze mee aan meer biodiversiteit.
6. Houtsnippers
Het beheer van houtkanten geeft houtsnippers die je kan verkopen of zelf kan gebruiken om de bodem te verrijken met organische stof of als energiebron voor een biomassaketel. In theorie kan verbranding van houtsnippers klimaatneutraal energie leveren, zeker wanneer je een moderne, efficiënte ketel gebruikt en de houtsnippers lokaal geoogst worden, waardoor er weinig transport aan te pas komt.
Zelf aan de slag
Interesse in houtkanten of andere kleine landschapselementen? Als landbouwer kan je hiervoor een subsidie krijgen, zowel voor de aanplant (via VLIF NPI) als voor het beheer (via een beheerovereenkomst). Je kan er ook voor kiezen om het beheer over te laten aan vrijwilligers die het hout dan meenemen. Dit wordt geregeld door Stadslandschap Leie en Schelde.
Je kan gratis contact opnemen met Karel Vercruysse (karel.vercruysse@leiedal.be) of Maarten Raman (maarten.raman@boerennatuur.be) als je meer interesse hebt in maatregelen rond erosie of droogte.
