De ruimte in onze dichtbevolkte regio raakt stilaan op. We moeten dus meer gaan doen met dezelfde oppervlakte. Als streekontwikkelaar gaat Leiedal dan ook prat op haar principe van “behoud door ontwikkeling”. Onder die noemer speelt erfgoedbeheer een belangrijke rol als hefboom voor ruimtelijke planning. Daarom stapt Leiedal als een van negen Europese partners in het URBACT-netwerk INT-HERIT om innovatiever met erfgoed om te gaan.
Behoud door ontwikkeling
Behoorlijk wat van de bebouwde oppervlakte in de regio wordt ingenomen door 8285 erfgoedgebouwen en –sites. Sommige van die gebouwen staan leeg omdat ze er te slecht aan toe zijn, omdat niet alles er mogelijk is of omdat de context te complex is. Net doordat het architecturale erfgoed een flink aandeel van de bebouwde oppervlakte beslaat, kan het een belangrijke hefboom zijn voor ruimtelijke planning en ontwikkeling. Daarom is verticaal en horizontaal geïntegreerd erfgoedbeheer zo noodzakelijk, zowel op grote als op kleine schaal. In die zin zet Leiedal in op behoud door ontwikkeling door functies te combineren of toe te voegen en zo de bestaande ruimte intensiever te benutten, en door bouwvallige sites te reconverteren en te ontwikkelen.
URBACT INT-HERIT : samen en slim erfgoed beheren
In het INT-HERIT-netwerk leggen negen kleine en middelgrote Europese steden zich er samen op toe om hun lokale culturele erfgoed nieuw leven in te blazen. INT-HERIT wil innovatieve modellen implementeren op het vlak van erfgoedbeheer via duurzame lokale strategieën. Dankzij het URBACT-programma kunnen steden dan weer van mekaar leren en instrumenten ontwikkelen om die lokale strategieën in daden om te zetten. Zo worden de steden aantrekkelijke plekjes om te wonen, te werken en te bezoeken. De 13 steden en gemeenten in onze regio stappen via partner Leiedal in het project URBACT INT-HERIT, precies omdat het programma een hefboom biedt voor erfgoedbeheer op micro- en macroniveau.
Macro en micro
Het reusachtige aanbod aan architecturaal erfgoed inventariseren, screenen en taxeren (waarbij we verder kijken dan de puur esthetische en historische waarde) is een uitdaging die steeds belangrijker wordt omdat de open en bebouwde ruimtes steeds meer onder druk komen te staan. De vraag naar ruimte afstemmen op het aanbod van leegstaand erfgoed is een moeilijke evenwichtsoefening. De gemeenten hebben steun en deskundigheid nodig om die ruime taak te volbrengen. Maar ook op microniveau is erfgoedbeheer een moeilijke opdracht, want de fondsen om erfgoed te beschermen worden steeds vaker onderworpen aan strenge voorwaarden. De gemeenten moeten een creatievere en bredere blik werpen op de toekomst van erfgoedgebouwen en -sites. Hoe pakken ze dat aan? Door partners te vinden en stakeholders te betrekken, of door op zoek te gaan naar alternatieve samenwerkingsverbanden en financieringsmogelijkheden in een publiek-private samenwerking.
Zowel macro- als microbeheer moet vooral dynamisch gebeuren. Erfgoedbeheer mag geen statisch gegeven zijn. Het wordt voortdurend gekneed door de socio-economische dynamiek van de regio. Het is buigzaam, realistisch en compatibel: dat is behoud door ontwikkeling.
Negen partners in Europa
De erfgoedstrategieën in het INT-HERIT-project variëren van stad tot stad. Baena legt zich als Spaanse hoofdpartner toe op cultureel erfgoed. Dodoni (Griekenland) en Sigulda (Letland) rollen actieplannen uit voor hun monumentencomplexen. Armagh City, Banbridge en Craigavon Borough Council (Ierland) en Cahors (Frankrijk) maken net als Espinho (Portugal) een ruimtelijk masterplan op voor hun historische stadscentrum. Het Italiaanse Mantova en Roemeense Alba Iulia stellen cultuurplannen op met betrekking tot nationale in internationale events en awards. Leiedal ten slotte wil erfgoed onder meer inschakelen als ruimte om te ondernemen. Het Nieuw Transfogebouw op de site Transfo in Zwevegem is alvast een eerste case.
Aan de hand van innovatieve acties, en de tools en traceersystemen die daaruit kunnen volgen, worden stakeholders aangemoedigd om banden te smeden. De acties stimuleren ook de werkgelegenheid en het ondernemerschap in de creatieve sectoren. Het netwerk URBACT INT-HERIT zet strategieën en plannen in de kijker zodat de steden hun erfgoed creatiever en krachtdadiger kunnen beheren, in één stijgende kwalitatieve lijn met de sociale en economische ontwikkeling.
Regio Kortrijk in de Europese kijker
In februari 2018 ontving INT-HERIT-partner Leiedal een internationale delegatie in Kortrijk en de regio. 25 deelnemers uit 8 landen dachten mee over lokaal erfgoedbeheer en op 14/2 traden ze in Texture in debat over behoud door ontwikkeling. Hoe kan een hedendaagse herbestemming van erfgoed bijdragen aan het behoud ervan? Wat zijn de meningen van een erfgoeddeskundige, gebruiker, overheid, ontwikkelaar en architect?
Meer over het project lees je op de Europese website.
Contact voor meer info
