Ons klimaat verandert. Droogte enerzijds en hevige buien anderzijds dagen ons uit om veerkrachtige watersystemen te voorzien. Twee provincies, drie streekintercommunales en 11 steden en gemeenten richtten samen de Gebiedscoalitie Droogte Leievallei op, na een oproep vanuit en met steun van het Departement Omgeving in het kader van de Blue Deal.

De Leievallei is één groot drainagegebied geworden met als gevolg dat regen- en grondwater veel te snel worden afgevoerd. Dit leidt tot een algemene verdroging van het gebied. Wat willen we samen doen? De Leievallei en de zijbeken klimaatrobuust inrichten op vlak van water en droogte: meer water vasthouden en minder laten afvloeien. We willen een drainagestop inzetten waarbij technische oplossingen voor vertraagde afvoer samengaan met ruimtelijke invullingen die plaats bieden voor natuur, recreatie, ontharding... Tegelijk wordt een gezamenlijk (leer)proces beoogd om zo tot meer interbestuurlijke samenwerking te komen. 

Gebiedsdeal Droogte als opstap naar Gebiedscoalitie Leievallei: een Zuid-West-Vlaams antwoord op klimaatuitdagingen

De Leievallei is een belangrijke as binnen het blauwgroene netwerk in onze regio en doorkruitst ook Frankijk en Oost-Vlaanderen. In 2021 lanceerde het Departement Omgeving de oproep 'Lokale Gebiedsdeals Droogte’. Het initiatief komt vanuit het Departement Omgeving en de Vlaamse Landmaatschappij en maakt deel uit van de Blue Deal (programma van de Vlaamse Regering tegen waterschaarste en droogte). Onder de Lokale Gebiedsdeals komen er binnen Vlaanderen voor de eerste keer investeringen om gebieden meer te wapenen tegen de invloeden van het veranderende klimaat.

De projecten binnen de Lokale Gebiedsdeals Droogte kenmerken zich doordat water, natuur, productieve ruimte of bebouwing zich ruimtelijk verweven. Via partnerschappen zal ingezet worden op onder andere onthardings- of sloopprojecten, schrapping van harde bestemmingen, alsook op meer ruimte voor water, vooral waar droogteproblemen het vaakst voorkomen. 

Het is naar aanleiding van deze oproep lokale gebiedsdeals droogte dat Leiedal met de intercommunales Veneco en WVI een gebiedscoalitie vormde, samen met elf gemeenten aan de Leie tussen Wervik en Deinze en de provincies Oost- en West-Vlaanderen. Allen engageren zich om samen de Leievallei te ontwikkelen met het oog op de water- en droogteproblematiek. 

Reflecties en presentaties startevent

Vier deelprojecten

Vanuit de gebiedscoalitie werd een actieprogramma opgesteld dat de globale strategie beschrijft. Zo werden er vier deelprojecten uitgewerkt. 

De globale strategie van deze gebiedsdeal wil de afstroming van water richting de Leie terugdringen. Daarbij gaan technische oplossingen voor vertraagde waterafvoer samen met multifunctionele ruimtelijke inrichtingen voor waterinfiltratie en -opvang en met oplossingen voor water(her)gebruik. Bij elk deelproject komen deze installaties op plaatsen waar de Leie doorheen de verstedelijkte band stroomt, doorheen steden en dorpen. 

Menen grijpt de Leiewerken aan om extra ruimte voor water te realiseren binnen de publieke ruimte. Kortrijk pakt de monding van de Neerbeek aan als blauwgroene verbinding. In Wielsbeke biedt zich de opportuniteit aan om de Leiemeersen opnieuw te vernatten en vergroenen. Zulte onthardt een oude bedrijfssite nabij de Leie ten voordele van meer infiltratie.

De Vlaamse overheid financiert maximaal 80% van de kosten met middelen van de Blue Deal, die afkomstig zijn van het relanceplan ‘Vlaamse Veerkracht’.