Het Actieplan Bouwkundig Erfgoed is een visie- en afwegingskader voor het omgaan met bouwkundig erfgoed in een dynamische context. Om een volwaardig onroerend erfgoedbeleid te kunnen voeren in de gemeente is een toekomstgerichte waardering onontbeerlijk.
Intercommunale Leiedal begeleidt tien lokale besturen in een waardering van de inventaris bouwkundig erfgoed. Dat zijn de gemeenten Avelgem, Deerlijk, Harelbeke, Kortrijk, Kuurne, Lendelede, Menen, Spiere-Helkijn, Wervik en Zwevegem. Zo werd intussen een 5000-tal panden in de regio geverifieerd en gewaardeerd aan de hand van een locuswaarde. Het is de Vlaamse overheid die de inventaris aan de lokale besturen aanreikt, terwijl de steden en gemeenten het beleid uitstippelen. De bedoeling: ons onroerend erfgoed beter bewaren.
Methodiek
De opdracht wordt uitgewerkt volgens een methodiek die werd ontwikkeld door het Team Vlaams Bouwmeester, het departement Architectuurwetenschappen van de Universiteit Gent, het Architectenbureau De Smet-Vermeulen onder leiding van Filip Vanhaverbeke in opdracht van de stad Oostende. De methodiek wordt afgestemd met de gemeentelijke beleidsvisie erfgoed.
In het actieplan wordt voor elk pand een ontwikkelingsprofiel geschetst en een locuswaarde bepaald. Het ontwikkelingsprofiel van het pand geeft aan welke toekomstwaarde het pand heeft en welke ruimtelijke dynamieken er heersen in zijn omgeving. Het toekennen van de locuswaarde is altijd een afgewogen oordeel, waarin de locusindicatoren en het ontwikkelingsprofiel de argumenten leveren.
Deze locuswaarde geeft aan hoe belangrijk het lokaal bestuur dit bouwkundig erfgoed vindt, en hoe een erfgoedtoets tot stand zal komen wanneer de eigenaar verbouwingswerken plant. Een locuswaarde maakt bij bouwprojecten een onafhankelijke kwaliteitsbegeleiding mogelijk en zorgt ervoor dat het erfgoedstatuut van de panden op voorhand duidelijk is. Een locuswaarde is geen bijkomend juridisch statuut, maar een vertaling van de verplichte erfgoedtoets die ieder lokaal bestuur moet opstellen. Met het toekennen van een locuswaarde kies je voor een geïntegreerd erfgoedbeleid met aandacht voor de toekomst en het verleden van je gemeente.
Wij raden elk lokaal bestuur aan deze locuswaarden te laten vaststellen door de gemeenteraad en daarna kwaliteitskamers of adviescommissies op te richten, die individuele dossiers op een onafhankelijke en respectvolle manier kunnen adviseren.
Toekomstgerichte keuzes maken
Waar de inventaris erfgoed opgemaakt door de Vlaamse Overheid in 2006-2008 zich vooral toespitst op de architecturaal-culturele eigenschappen van het gebouw, gaat het Actieplan Bouwkundig Erfgoed ook in op stedenbouwkundige, bouwfysische en esthetische kenmerken van het gebouw, zijn ruimtelijke context en zijn culturele betekenis voor de gemeente.
Een vaak gehoorde opmerking is dat de Vlaamse inventaris enkel een overzicht van het erfgoed biedt, maar geen keuzes maakt of klemtonen legt. Via het actieplan bouwkundig erfgoed vinden de lokale besturen hierop een antwoord. Ook de communicatie rond het lokale onroerenderfgoedbeleid kan beter, om zo een groter draagvlak te creëren. Daarom worden de resultaten in een overzichtelijk webloket gegoten, bedoeld voor burger én ambtenaar. Daarnaast voorzien we een wervende publicatie met inspirerende voorbeelden en kwalitatieve renovaties van bouwkundig erfgoed.
Vragen
Ook jouw lokaal bestuur kan instappen in dit project. Indien je vragen hebt over het opzet van deze trajecten of een uitgebreidere presentatie van de resultaten wenst, dan kan je zeker terecht bij ons aanspreekpunt Bram Lattré.
