Avelgem is trots. Mag ook wel. De gemeente pakt samen met Leiedal uit met een sterk staaltje reconversie: de site van textielbedrijf Pattyne-Duprez in de Meersstraat wordt teruggegeven aan de natuur. De intercommunale kocht de gronden in 2020 om er samen met de gemeente een blauw-groene zone van te maken, waardoor de aansluiting met de Scheldemeersen weer één vloeiend geheel wordt. Op 7 mei ging Lippens Grondwerken van start met de ontmanteling en afbraak van de gebouwen aan de zuidkant van de site, waar een eerste oppervlakte van 6000 m² ook al wordt onthard. Dit is duurzame streekontwikkeling op het terrein, voor allen zichtbaar en voor iedereen beter.
De werken zullen zo’n twee maanden duren. Daarna ligt dit deel van het terrein klaar om ingericht te worden als natuurlijke verbinding met de oude Scheldearm. En de gebouwen aan de noordkant dan? De economische activiteit op dat deel van de site zal tegen 2029 uitdoven. Midden in natuurgebied was groeien sowieso uitgesloten. Zodra de gebouwen daar vrijkomen, kan opnieuw een goeie 6500 m² worden gesloopt en onthard en mag ook dit deel naadloos opgaan in de natuur.
Water in regierol
De kost voor het slopen en ontharden in fase 1 wordt geraamd op 86.000 euro, en intussen wordt ook al hard gewerkt aan het inrichtingsplan voor het volledige gebied. Hoe zal het nieuwe natuurdomein er definitief uitzien? Verschillende natuurlijke principes worden gehanteerd om het gebied zo biodivers en natuurlijk mogelijk te laten evolueren. Zo krijgt een gezonde klimaatrobuuste waterwerking een centrale plaats. Er komen geen permanente waterpartijen, maar het water krijgt wel de kans en voldoende tijd om in de bodem te sijpelen. In lange natte periodes of bij hevige regenval kan het water op de juiste locaties wat langer blijven staan. Hierdoor wordt de historische dynamiek met de lagergelegen Scheldemeersen richting de Rijtgracht hersteld én krijgt een unieke combinatie van planten en diersoorten de kans zich op de site te ontwikkelen.
“Dit is een uniek dossier,” zegt Tom Beunens, ondervoorzitter van Leiedal, “dat in heel Vlaanderen tot voorbeeld kan dienen, want industrieruimte wordt gewoon volledig teruggegeven aan de natuur. Het biedt ook elders in onze regio perspectief om de bouwshift in de praktijk te brengen zonder extra verharding. De toekomstvisie van Leiedal nu al in de praktijk gebracht dus.”
Natuurlijk verloop
Door gemengd struikgewas te planten, creëren we een natuurlijke overgang in het zuidelijke deel van de site. Zo ontstaat er langs de grens met het domein van Natuurpunt een bosrandsituatie, met een maximum aan biodiversiteit op een minimale oppervlakte. Mensen zullen rustig door het nieuwe gebied kunnen wandelen en verpozen. Ze zullen de site zien evolueren van een prille braakliggende ruigte tot een natuurgebied met bloemrijke graslanden, plassen en drassige zones. Een gebied waar het (grond)water zijn natuurlijke rol weer kan vervullen en waar verschillende diersoorten zoals amfibieën, kleine zoogdieren en een grote diversiteit aan insecten (bijen, vlinders…) hun plaats snel terug zullen vinden.
De sloop en ontharding zal tegen juli klaar zijn. Daarna wordt het perceel tijdens de zomermaanden minutieus in kaart gebracht om een definitief ontwerp te kunnen opmaken tegen september. In oktober wordt een bevolkingsmoment georganiseerd waarop iedereen zal kunnen zien hoe het nieuwe natuurdomein er uiteindelijk uit zal zien. Naast de gemeente Avelgem en intercommunale Leiedal maakt ook de Vlaamse overheid (Departement Omgeving) dit onthardingsproject mogelijk door een financiering tot 300.000 euro vanuit het subsidietraject Groen-Blauwe Dooradering. De werken voor de definitieve inrichting van fase 1 zullen van start gaan in het voorjaar van 2025.
